Πρωτη εμφάνιση ιού του δυτικού Νείλου στην Κεντρική Μακεδονία

Ο ιός του δυτικού Νείλου εντοπίστηκε για πρώτη φορά φέτος στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας σε περιστέρια και θεωρείται ότι είναι θέμα ολίγων εβδομάδων ή ακόμη και ημερών ο εντοπισμός του πρώτου κρούσματος προσβολής από τον ιό και σε άνθρωπο.

Όπως αποκαλύπτει σε σημερινό δημοσίευμά της η εφημερίδα «Θεσσαλονίκη», σε ρεπορτάζ του Νίκου Ηλιάδη, ο ιός έχει ήδη εντοπιστεί προ ολίγων ημερών σε περιοχές της Πέλλας και Ημαθίας. Ανιχνεύθηκε στο αίμα περιστεριών, τα οποία είχαν μπει σε εντατικό πρόγραμμα επιδημιολογικής παρακολούθησης ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο, για τον έγκαιρο, δηλαδή, εντοπισμό του ιού. Πλέον, όπως εξηγούν οι ιθύνοντες, είναι θέμα ολίγων εβδομάδων, ίσως και ημερών, να ανιχνευθεί ο ιός και σε ανθρώπινο οργανισμό. Ωστόσο οι αρμόδιοι εμφανίζονται ιδιαιτέρως καθησυχαστικοί και τονίζουν ότι τα κρούσματα αναμένονται φέτος να είναι λιγότερα, ενώ υπογραμμίζουν και την πολύ καλύτερη ετοιμότητα των υγειονομικών υπηρεσιών.
Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι είχε υπάρξει σημαντική καθυστέρηση στον εντοπισμό του ιού: εκτιμάται ότι εμφανίστηκε τον Ιούνιο, η γνωστοποίηση του πρώτου κρούσματος ωστόσο έγινε στις 7 Αυγούστου. Πέρυσι εκτιμάται ότι μολύνθηκαν περίπου 20.000 άτομα, νοσηλεύθηκαν 261 (τα δέκα ήταν εκτός Κεντρικής Μακεδονίας), εκ των οποίων 191 εμφάνισαν εγκεφαλίτιδα και εξ αυτών 37 κατέληξαν. Τα περισσότερα κρούσματα είχαν εντοπιστεί σε ηπειρωτικές περιοχές της Ημαθίας και Πέλλας. 

Σε περιστέρια
Μετά την περσινή έξαρση των κρουσμάτων στήθηκε από τον χειμώνα ένα ευρύ δίκτυο επιδημιολογικής παρακολούθησης, το οποίο περιλαμβάνει περίπου εξήντα εστίες συλλογής κουνουπιών, 150 περιστερώνες για αιμοληψίες σε πτηνά και εξήντα δειγματοληπτικές εστίες με κοτόπουλα. Στόχος ήταν ο έγκαιρος προσδιορισμός της ακριβούς εξάπλωσης του ιού με σκοπό την πρώιμη προειδοποίηση και την άμεση λήψη μέτρων σε τοπικό επίπεδο. Μόλις την περασμένη εβδομάδα το εργαστήριο μικροβιολογίας και λοιμωδών νοσημάτων της Κτηνιατρικής σχολής του ΑΠΘ, στο οποίο αναλύονται όλα τα δείγματα αίματος από τα έντομα και τα πτηνά, εντόπισε τους πρώτους οροθετικούς οργανισμούς. Πρόκειται για τρία περιστέρια, σε περιοχές της Πέλλας και της Ημαθίας, τα οποία κατά τους προηγούμενους ελέγχους ήταν αρνητικά ως προς τον ιό, γεγονός που σημαίνει ότι μολύνθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες από τσίμπημα κουνουπιών μολυσμένων με τον ιό του δυτικού Νείλου. Αμέσως ενημερώθηκε το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), το οποίο έχει τη γενική εποπτεία του εγχειρήματος αντιμετώπισης του ιού του δυτικού Νείλου. Σημειώνεται πως την ίδια περίοδο ανάλογες αιμοληψίες σε πτηνά έγιναν και στο νομό Θεσσαλονίκης με όλα τα έως σήμερα δείγματα να είναι αρνητικά.

Καθησυχάζει το ΚΕΕΛΠΝΟ
Καθησυχαστικός, όσον αφορά την εξάπλωση του ιού, εμφανίστηκε μιλώντας στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» ο καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και σύμβουλος του ΚΕΕΛΠΝΟ Νίκος Βακάλης. Αναγνώρισε πως πράγματι ανιχνεύθηκε ο ιός σε περιστέρια, «αλλά αυτό δεν είναι κάτι που μας ανησυχεί, δεδομένου ότι στους δειγματοληπτικούς ελέγχους που έγιναν σε κουνούπια δεν βρέθηκε ακόμη μολυσμένο έντομο, γεγονός που σημαίνει ότι η διασπορά του ιού είναι ακόμη πολύ μικρή».
Εξήγησε ότι «η ανεύρεση τριών θετικών περιστεριών δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε και το 2011 θα παρατηρηθεί επιδημία δυτικού Νείλου σε ανθρώπους». Τόνισε, πάντως, ότι στις περιοχές της Πέλλας και της Ημαθίας εντάθηκαν οι ψεκασμοί, πως όλες οι εμπλεκόμενες αρχές είναι σε επαγρύπνηση και ότι έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την έγκαιρη διάγνωση και την αντιμετώπιση της νόσου.
Ο κ. Βακάλης εξήγησε ότι «φέτος είμαστε πολύ περισσότερο έτοιμοι σε σχέση με πέρυσι. Και ως προς το θέμα της εφαρμογής των προγραμμάτων καταπολέμησης κουνουπιών και ως προς την ενημέρωση των πολιτών αλλά και του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού». Έτσι, φέτος, μόλις υπάρξει υποψία εγκεφαλίτιδας, διενεργείται ειδική εξέταση για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει μόλυνση από τον ιό του δυτικού Νείλου. Επίσης το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό όλων των νοσοκομείων της Κεντρικής Μακεδονίας είναι ενήμερο για τους τρόπους διάγνωσης και αντιμετώπισης της νόσου, ενώ πέρυσι όλο το βάρος είχε πέσει σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα στο νοσοκομείο ειδικών παθήσεων της Θεσσαλονίκης.
Αναφορικά με την πορεία της νόσου ο κ. Βακάλης εκτίμησε ότι «θα υπάρξουν κρούσματα και σε ανθρώπους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουμε την έκταση που είχαμε πέρυσι στην Κεντρική Μακεδονία».

Συμπτώματα και τρόποι προφύλαξης
Ο ιός του δυτικού Νείλου μεταδίδεται συνήθως από το τσίμπημα των κοινών κουνουπιών (Culex pipiens), τα οποία συναντώνται κυρίως μέσα στο αστικό περιβάλλον των οικισμών και πολλαπλασιάζονται υπό ιδανικές υδρομετεωρολογικές συνθήκες, δηλαδή υψηλές νυχτερινές θερμοκρασίες και συχνές και έντονες βροχοπτώσεις. Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, αλλά τα συνηθέστερα είναι ο υψηλός πυρετός, η επιπεφυκίτιδα, η κεφαλαλγία και η μυαλγία.
Το 80% των ατόμων που μολύνονται από τον ιό είναι ασυμπτωματικοί, ενώ το 20% εμφανίζουν ήπια μορφή της νόσου. Ωστόσο, η λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως εγκεφαλίτιδα ή και άσηπτη μηνιγγίτιδα, μηνιγγίτιδα χωρίς συνοδό εγκεφαλίτιδα και χαλαρή παράλυση, όπως εκδηλώσεις πολυομυελίτιδας.
Τα συνηθέστερα μέτρα προφύλαξης είναι τα ακόλουθα:
• Να αποφεύγεται η έκθεση στα τσιμπήματα, κυρίως το σούρουπο, που ο πληθυσμός των κουνουπιών είναι μεγαλύτερος.
• Συχνά ντους για την απομάκρυνση του ιδρώτα.
• Χρήση κατάλληλων ενδυμάτων που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια). Πιο αποτελεσματικά, είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.
• Λελογισμένη χρήση ατομικών αντικουνουπικών, τα οποία περιέχουν ουσίες που προσβάλλουν το νευρικό σύστημα των εντόμων και τα αποπροσανατολίζουν. Επίσης χρήση αντικουνουπικών εσωτερικού χώρου (ταμπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα κ.ά.).
• Σε περιπτώσεις, που αντενδείκνυται η χρήση εντομοαπωθητικών μπορεί να γίνεται χρήση κουνουπιέρας (κυρίως για την προστασία βρεφών).
• Τοποθέτηση ειδικών πλεγμάτων (σίτες που εμποδίζουν τη δίοδο κουνουπιών) στα ανοίγματα του σπιτιού (παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού) και περιοδικός έλεγχος και συντήρησή τους.
• Απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά, που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους.
• Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει τη προσέγγιση των εντόμων.
• Κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο ενήλικα κουνούπια).
• Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).