Συμπληρώθηκαν δέκα ακριβώς χρόνια από τη σοβαρή εθνοτική κρίση στα Σκόπια που κόντεψε να τινάξει στον αέρα και να διαλύσει «εις τα εξ ων συνετέθη», ολόκληρο το εποικοδόμημα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Από τότε, αν και βελτιώθηκαν αισθητά οι σχέσεις της πλειοψηφίας των σλαβομακεδόνων κατοίκων της χώρας με τους αλβανούς της ΠΓΔΜ, που αποτελούν περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού, εντούτοις, εξακολουθεί να παραμένει η καχυποψία της μίας προς την άλλη πλευρά.
Τα γεγονότα, όπως τα είχαμε καταγράψει τότε, με αλλεπάλληλες αποστολές μας στην περιοχή, είχαν εξελιχθεί ως εξής:
 |
| Να μην ονομάζεται η χώρα τους ΠΓΔΜ αλλά Ιλυρίδα ζητούν οι αλβανοί της περιοχής |
22.1.2001 Επίθεση Αλβανών εξτρεμιστών με ρουκέτα, στο χωριό Τέαρτσε, κοντά στο Τέτοβο. Την ευθύνη αναλαμβάνει ο νεοεμφανιζόμενος Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός (NLA).
11.2.2001 Τελετή θεμελίωσης του νέου ιδιωτικού αλβανόφωνου πανεπιστημίου στο Τέτοβο.
16.2.2001 Συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και ένοπλων Αλβανών στο χωριό Τανούσεβτσι κοντά στα σύνορα ΠΓΔΜ-Κοσσυφοπεδίου.
20.2.2001 Επιστολή του υπουργού Άμυνας της ΠΓΔΜ Λιούμπεν Παούνοβσκι προς τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Τζορτζ Ρόμπερτσον.
21.2.2001 Η KFOR ανακοινώνει την ενίσχυση της περιφρούρησης των συνόρων του Κοσσυφοπεδίου με την ΠΓΔΜ.
23.2.2001 Διαβαλκανική Σύνοδος Κορυφής. Υπογραφή της συμφωνίας καθορισμού των συνόρων μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και ΠΓΔΜ.
25.2.2001 Οι κάτοικοι του Τανούσεβτσι το εγκαταλείπουν και αναζητούν καταφύγιο στο Κοσσυφοπέδιο. Η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ χαρακτήρισε τη μετακίνηση, «πολιτικό παιχνίδι» και «πόλεμο των ΜΜΕ».
26.2.2001 Συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και ένοπλων Αλβανών στη συνοριακή γραμμή που χωρίζει το Τανύσεφτσι από το Κοσσυφοπέδιο. Παρέμβαση του στρατού της ΠΓΔΜ.
27.2.2001 Η ΠΓΔΜ κατηγορεί την KFOR ότι δεν έδωσε την απαιτούμενη προσοχή στην κατάσταση, με αποτέλεσμα να περάσουν ένοπλες ομάδες από το Κοσσυφοπέδιο στο Τανούσεφτσι και να το ελέγξουν.
28.2.2001 Ανακοινώθηκε η επιστράτευση εφέδρων του στρατού και της αστυνομίας. Ο ΟΑΣΕ καταδίκασε τη δράση των ένοπλων Αλβανών. Το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι ενδεχομένως να επιτρέψει την επιστροφή των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων στη ζώνη ασφαλείας που χωρίζει το Κοσσυφοπέδιο από τη Γιουγκοσλαβία.
1.3.2001 Το κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ επικυρώνει τη συμφωνία καθορισμού των συνόρων μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και ΠΓΔΜ. ΤΟ PDP απέχει από την ψηφοφορία.
2.3.2001 Μετά από συνάντηση των πρεσβευτών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ στα Σκόπια, ο βοηθός γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Speckard, δήλωσε για τους ένοπλους Αλβανούς ότι «πρόκειται περί ληστών και αλητών».
4.3.2001 Τρεις στρατιώτες της ΠΓΔΜ χάνουν τη ζωή τους κοντά στο Τανούσεβτσι. Η ΠΓΔΜ σκληραίνει τη στάση της, κλείνοντας τα σύνορά της με το Κοσσυφοπέδιο και ζητώντας τη σύγκλιση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά και τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας στα βόρεια σύνορά της.
 |
| Χιλιάδες όπλα στα χέρια των εθνικιστών |
7.3.2001 Στρατιώτες των ΗΠΑ εμπλέκονται σε μάχη με Αλβανούς εξτρεμιστές στο χωριό Ντέμπαλντε του Κοσσυφοπεδίου απέναντι από το Τανούσεβτσι.
8.3.2001 Ένοπλοι Αλβανοί πραγματοποιούν επίθεση σε κομβόι αυτοκινήτων δυνάμεων ασφαλείας της ΠΓΔΜ κοντά στο Τανούσεβτσι. Τα αλβανικά κόμματα της ΠΓΔΜ αντιδρούν στην επιστροφή των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων στη ζώνη ασφαλείας μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και Κοσσυφοπεδίου.
11.3.2001 Ίδρυση νέου αλβανικού κόμματος με την ονομασία «Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα». Το νέο κόμμα θεωρείται ως ριζοσπαστικότερο των υπολοίπων αλβανικών κομμάτων της ΠΓΔΜ.
13.3.2001 15.000 Αλβανοί της ΠΓΔΜ με επικεφαλής την ηγεσία του DPA και με συνθήματα «Δεν είμαστε τρομοκράτες» και «Δικαιοσύνη», διαδήλωσαν στα Σκόπια. Ο ηγέτης του DPA Αρμπέν Τζαφέρι δήλωσε ότι οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ υποστηρίζουν την πολιτική του κόμματός του που είναι πολιτική δημοκρατικών επιλογών, ειρήνης και κοινωνικής δικαιοσύνης για τους Αλβανούς της χώρας.
14.3.2001 Πραγματοποιείται στο Τέτοβο διαδήλωση 5.000 περίπου ατόμων υπέρ των αλβανικών αιτημάτων και με συνθήματα «κατά της κρατικής τρομοκρατίας» και των «βάρβαρων ενεργειών» των αρχών της ΠΓΔΜ στο Τανούσεβτσι. Αρχίζουν ανταλλαγές πυρών μεταξύ των ενόπλων εξτρεμιστών Αλβανών και δυνάμεων ασφαλείας της ΠΓΔΜ στα γύρω βουνά.
16.3.2001 Οι μάχες γύρω από το Τέτοβο συνεχίστηκαν, ενώ για πρώτη φορά από την έναρξη των εχθροπραξιών όλμοι έπληξαν την κεντρική πλατεία της πόλης, καθώς οι Αλβανοί αντάρτες έβαλαν με όπλα από το ύψωμα Κάλε, 500 μέτρα από τους πρώτους συνοικισμούς.
21.3.2001 Η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ απευθύνει τελεσίγραφο στους ενόπλους εξτρεμιστές.
22.3.2001 Η κυβέρνηση ηγεσία της ΠΓΔΜ έλαβε απόφαση για έναρξη γενικευμένης επιχείρησης για την εξουδετέρωση των Αλβανών ανταρτών.
23.3.2001 Η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ απηύθυνε έκκληση προς τους κατοίκους των χωρών στους πρόποδες του όρους Σαρ να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Την ίδια μέρα ο πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Μπόρις Τραϊκόφσκι πήρε μέρος στην άτυπη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. όπου έλαβε στήριξη για την πολιτική που εφαρμόζει η χώρα του για την αντιμετώπιση της κρίσης, ενώ ο υπουργός Άμυνας της Ρωσίας δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να προσφέρει στρατιωτική βοήθεια στα Σκόπια.
25.3.2001 Αρχίζει η επίθεση των δυνάμεων ασφαλείας εναντίον των θέσεων των εξτρεμιστών.
26.3.2001 Το αλβανόφωνο Κόμμα Δημοκρατικής Ευημερίας απέσυρε τους βουλευτές του από το Κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την γενικευμένη επιχείρηση.
27.3.2001 Ο ΥΠΕΞ Κερίμ διαψεύδει την σύνταξη non paper με προτάσεις-παραχωρήσεις στα αλβανικά αιτήματα.
Ο επικεφαλής της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας της Ε.Ε. Χαβιέ Σολάνα και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Τζορτζ Ρόμπερτσον επισκέφθηκαν στα Σκόπια και στήριξαν την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της ΠΓΔΜ και το απαραβίαστο των συνόρων της.
28.3.2001 Ένας υπαξιωματικός του στρατού της ΠΓΔΜ σκοτώθηκε και πέντε τραυματίστηκαν όταν το στρατιωτικό όχημα στο οποίο επέβαιναν έπεσε σε νάρκη έξω από το χωριό Ράμνο, στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο. Την ίδια μέρα η γενική εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης για τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία, Κάρλα ντελ Πόντε δήλωσε από τα Σκόπια ότι το δικαστήριο έχει την αρμοδιότητα να εξετάσει τα όσα διαδραματίστηκαν τις τελευταίες μέρες στην ΠΓΔΜ.
29.3.2001 Ο στρατός της ΠΓΔΜ ανακοινώνει την λήξη της επιχείρησής του εναντίον των εξτρεμιστών. Αυτοί ανακοινώνουν ότι υποχωρούν για να ανασυνταχθούν σε άλλες θέσεις. Περίπου 44.000 πολίτες της ΠΓΔΜ εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στη διάρκεια της κρίσης, όπως ανακοίνωσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες.
30.3.2001 Η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ επιβεβαίωσε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας εισήλθαν σε όλα τα χωριά, τα οποία κατείχαν οι Αλβανοί εξτρεμιστές. Την ίδια μέρα τα Σκόπια επισκέφθηκε ο διοικητής του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο, Χανς Χέκερουπ. Ο αρχηγός του DPA Τζαφέρι δίνει περιθώριο 30 ημερών για την εξεύρεση λύσης.
1.4.2001 Η αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι είναι έτοιμη να υποχωρήσει σε πιέσεις για αλλαγή του συντάγματος.
2.4.2001 Συνάντηση των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων της ΠΓΔΜ με τον πρόεδρο Τραϊκόβσκι.
3.4.2001 Επίσκεψη Solana και Patten
5.4.2001 Διάσκεψη των υπουργών Άμυνας των χωρών της ΝΑ Ευρώπης στα Σκόπια.
9.4.2001 Υπογράφεται στο Λουξεμβούργο η συμφωνία Σύνδεσης και Σταθεροποίησης της ΠΓΔΜ με την ΕΕ
13.4.2001 Διαβαλκανική ΥΠΕΞ στα Σκόπια.
28.4.2001 Στο χωριό Βέιτσε, βόρεια του Τετόβου μεικτή στρατιωτική-αστυνομική περίπολος έπεσε σε ενέδρα Αλβανών ανταρτών, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τέσσερις στρατιώτες και τέσσερις αστυνομικοί και να τραυματιστούν άλλοι έξι.
29.4.2001 Το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας της ΠΓΔΜ στην έκτακτη συνεδρίασή του πρότεινε να υποβληθεί σε όλες τις διεθνείς οργανώσεις το αίτημα να κηρυχθούν οι ένοπλες εξτρεμιστικές ομάδες των Αλβανών ως τρομοκρατικές οργανώσεις.
30.4.2001 Ημέρα πένθους κήρυξε την τελευταία ημέρα του Απριλίου η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ. Μετά την κηδεία στη Μπιτόλα (Μοναστήρι) των τεσσάρων αστυνομικών που σκοτώθηκαν βόρεια του Τετόβου, οι κάτοικοι κατέστρεψαν δεκάδες αλβανικά καταστήματα και αυτοκίνητα.
1.5.2001 Στη Μπίτoλα (Μοναστήρι) σημειώθηκαν νέα επεισόδια, ενώ οι Αλβανοί αντάρτες χτύπησαν στο χωριό Λίπκοβο, βόρεια του Κουμάνοβο και άνοιξαν πυρ εναντίον αστυνομικής περιπόλου. Τη νύχτα τρεις μασκοφόροι εισέβαλαν σε αλβανική καφετέρια στα Σκόπια και άνοιξαν πυρ με αυτόματα όπλα, σκοτώνοντας έναν από τους θαμώνες. Την ίδια νύχτα άγνωστοι έβαλαν κατά της αλβανικής πρεσβείας στα Σκόπια.
3.5.2001 Τα ξημερώματα στο χωριό Βάκσιντσε του Κουμάνοβο Αλβανοί αντάρτες σκότωσαν δύο στρατιώτες και απήγαγαν έναν. Ο στρατός άρχισε το απόγευμα γενικευμένη επιχείρηση κατά των οχυρωμένων Αλβανών ανταρτών, αφού προηγουμένως δόθηκε εντολή για την εκκένωση δύο χωριών. Η ηγεσία της χώρας ενέκρινε τη χρήση του πυροβολικού, ενώ στην επιχείρηση εντάχθηκαν και δύο μαχητικά ελικόπτερα τύπου ΜΙ-24.
4.5.2001 Στα χωριά βορειοδυτικά του Κουμάνοβο συνεχίστηκαν οι επιχειρήσεις του στρατού κατά των Αλβανών ανταρτών. Οι συγκρούσεις δημιούργησαν νέο κύμα προσφύγων. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας δήλωσε ότι περίπου 2000 κάτοικοι βρίσκονται όμηροι στα χέρια των ανταρτών.
5.5.2001 Το ενδεχόμενο επιβολής κατάστασης πολέμου συζήτησε η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της ΠΓΔΜ, η οποία συμφώνησε προτού ληφθεί η απόφαση, να γίνουν διαβουλεύσεις με τα πολιτικά κόμματα. Εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των στρατιωτικών δυνάμεων της ΠΓΔΜ κατά των Αλβανών ανταρτών.
6.5.2001 Οι Αλβανοί αντάρτες εξαπολύουν επίθεση κατά δύο αστυνομικών φυλακίων στην περιοχή του Τετόβου, ενώ οι δυνάμεις ασφαλείας συνεχίζουν τις επιχειρήσεις βόρεια του πολέμου στην ΠΓΔΜ. Την χώρα επισκέπτεται ο Χαβιέ Σολάνα. Ο πρόεδρος Τραϊκόβσκι κοινοποιεί την ατζέντα του διαλόγου με τα πολιτικά κόμματα στην οποία περιλαμβάνονται και αναδιατυπώσεις των αλβανικών αιτημάτων. Περισσότεροι από 1000 Αλβανοί της ΠΓΔΜ, εγκαταλείπουν τη χώρα, καταφεύγοντας στο Κόσοβο. Επιθέσεις Αλβανών εξτρεμιστών σε αστυνομικά φυλάκια.
7.5.2001 Υπό την πίεση Σολάνα συζητείται στη βουλή το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης ευρείας συνεργασίας. Φτάνουν στα Σκόπια ο Επίτροπος της Ε.Ε., Χαβιέ Σολάνα και ο Γεν. Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Τζορτζ Ρόμπερτσον για συνομιλίες με την πολιτική ηγεσία της ΠΓΔΜ. Οι Σλάβοι του Τετόβου δημιουργούν μέτωπο κατά των Αλβανών. Σε μάχη κοντά στο Λόγιανε, οι κυβερνητικές δυνάμεις εξοντώνουν τους Αλβανούς Αντάρτες.
8.5.2001 Αρχίζουν διαβουλεύσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας με τους αρχηγούς των κομμάτων για το σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα VMRO και Σοσιαλδημοκρατικό, δεν τα βρίσκουν στον καταμερισμό των υπουργείων. Οι αντάρτες που δρουν στο Κουμάνοβο χρησιμοποιούν ως ζωντανή ασπίδα τον τοπικό πληθυσμό.
9.5.2001 Η κυβέρνηση ανακοινώνει προσωρινή κατάπαυση πυρός προκειμένου οι άμαχοι να εγκαταλείψουν τα χωριά όπου γίνονται οι συγκρούσεις. Ομάδες ανταρτών κάνουν την εμφάνισή τους και έξω από τα Σκόπια
10.5.2001 Αποτρέπεται η κήρυξη κατάστασης πολέμου στη χώρα. Αντίθετος ο πρόεδρος της Βουλής που τη θεωρεί αναγκαία. Ασκούνται έντονες πιέσεις στο αλβανικό κόμμα PDP να συμμετάσχει στην κυβέρνηση.
11.5.2001 ο πρωθυπουργός Γκεοργκίεφσκι, δηλώνει ότι θα σχηματίσει κυβέρνηση ακόμα και εάν οι Αλβανοί αρνηθούν να πάρουν μέρος. Τελικά το PDP πείθεται κάτω και από τις αφόρητες πιέσεις της Διεθνούς Κοινότητας.
12.5.2001 Οι Αλβανοί εξτρεμιστές δηλώνουν πως δεν θα σταματήσουν τη δράση τους, εάν μείνουν έξω από τις εξελίξεις στα Σκόπια.
13.5.2001 Η Βουλή της ΠΓΔΜ με συντριπτική πλειοψηφία και μόνο μια ψήφο κατά,
δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου