Οι 15 ανατροπές που έρχονται στο συνταξιοδοτικό

Παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι δεν θα μειώσει άλλο τις συντάξεις, μετά την περσινή λαίλαπα αφαίμαξης των εργαζομένων και των απόμαχων της εργασίας, έρχεται τώρα το υπουργείο Εργασίας και βάζει «χέρι» στις επικουρικές συντάξεις, μειώνοντάς τες 5% - 6% από το 2012. Ενώ ακόμη προχωρά σε 15 νέες ανατροπές στο ισχύον ασφαλιστικό σύστημα, μεταξύ των οποίων η νέα λίστα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, και ο συνυπολογισμός όλων των εισοδημάτων (εκτός κοινωνικών επιδομάτων) στα κριτήρια για τη χορήγηση του ΕΚΑΣ.
Αναλυτικότερα, οι αλλαγές που θα επιβάλει το υπουργείο Εργασίας μπορούν να συνοψιστούν στα εξής σημεία:

1. ΕΠΙΔΟΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ (ΕΚΑΣ): προβλέπεται ο συνυπολογισμός όλων των εισοδημάτων (εκτός κοινωνικών επιδομάτων) στα κριτήρια για τη χορήγηση του ΕΚΑΣ. Από 1/1/2011 το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ) καταβάλλεται στους συνταξιούχους γήρατος, αναπηρίας και θανάτου, των οργανισμών κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, πλην του ΟΓΑ, καθώς και του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ), από τους φορείς που συνταξιοδοτούνται, εφόσον πληρούν αθροιστικά τις παρακάτω προϋποθέσεις:

α) Οι συνταξιούχοι γήρατος και θανάτου να έχουν συμπληρώσει την 1η Ιανουαρίου 2011 το 60ό έτος της ηλικίας τους. Για τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας, καθώς και για τα τέκνα που λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου του γονέα τους, δεν απαιτείται όριο ηλικίας.

β) Το συνολικό καθαρό ετήσιο εισόδημά τους από συντάξεις (κύριες, επικουρικές και βοηθήματα), μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα που χορηγήθηκαν σε μισθωτό, να μην υπερβαίνει το ποσό των οκτώ χιλιάδων τετρακοσίων εβδομήντα δύο ευρώ και εννέα λεπτών (8.472,09 ευρώ).

γ) Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογούμενο πραγματικό ή τεκμαρτό, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα του συνταξιούχου, να μην υπερβαίνουν το ποσό των εννέα χιλιάδων οκτακοσίων ογδόντα τεσσάρων ευρώ και έντεκα λεπτών (9.884,11 ευρώ).

δ) Το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογούμενο πραγματικό ή τεκμαρτό, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα, να μην υπερβαίνουν το ποσό των δεκαπέντε χιλιάδων τριακοσίων ογδόντα ευρώ και ενενήντα λεπτών (15.380,90 ευρώ).

ε) To συνολικό ακαθάριστο καταβαλλόμενο κατά το μήνα που προηγείται εκείνου της έναρξης ισχύος του νόμου αυτού ή -προκειμένου για όσους συνταξιοδοτηθούν μετά την έναρξη ισχύος του νόμου και μέχρι 31/12/2011- το δικαιούμενο κατά τον πρώτο πλήρη μήνα συνταξιοδότησης ποσό συντάξεων (κύριων και επικουρικών) συμπεριλαμβανόμενων και των πάσης φύσεως επιδομάτων δεν υπερβαίνουν τα 850,00 ευρώ.

στ) Διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα.

Ποσό επιδόματος:

α. Για συνολικά ποσά εισοδήματος από συντάξεις (κύριες και επικουρικές), μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα και μέχρι επτά χιλιάδες επτακόσια δεκαπέντε ευρώ και εξήντα πέντε λεπτά (7.715,65 ευρώ) καταβάλλεται επίδομα διακοσίων τριάντα ευρώ (230,00 ευρώ) μηνιαίως.

 β. Για συνολικά ποσά εισοδήματος από επτά χιλιάδες επτακόσια δεκαπέντε ευρώ και εξήντα έξι λεπτά (7.715,66 ευρώ) μέχρι του ποσού των οκτώ χιλιάδων τετρακοσίων εβδομήντα δύο ευρώ και εννέα λεπτών (8.472,09 ευρώ) καταβάλλεται ποσό μηνιαίου επιδόματος (ΕΚΑΣ) σύμφωνα με τα παρακάτω:

 γ. Από επτά χιλιάδες επτακόσια δεκαπέντε ευρώ και εξήντα έξι λεπτά (7.715,66 ευρώ) και μέχρι του ποσού των οκτώ χιλιάδων δεκαοκτώ ευρώ και είκοσι έξι λεπτών (8.018,26 ευρώ) ποσό εκατόν εβδομήντα δύο ευρώ και πενήντα λεπτών (172,50 ευρώ).

 δ. Από οκτώ χιλιάδες δεκαοκτώ ευρώ και είκοσι επτά λεπτά (8.018,27 ευρώ) και μέχρι του ποσού των οκτώ χιλιάδων διακοσίων δεκαεννέα ευρώ και ενενήντα τριών λεπτών (8.219,93 ευρώ) ποσό εκατόν δεκαπέντε ευρώ (115,00 ευρώ).

 ε. Από οκτώ χιλιάδες διακόσια δεκαεννέα ευρώ και ενενήντα τέσσερα λεπτά (8.219,94 ευρώ) μέχρι του ποσού των οκτώ χιλιάδων τετρακοσίων εβδομήντα δύο ευρώ και εννέα λεπτών (8.472,09 ευρώ) ποσό πενήντα επτά ευρώ και πενήντα λεπτών (57,50 ευρώ).

2. ΠΛΗΡΩΜΗ ΜΕΣΩ ΤΡΑΠΕΖΩΝ: από 1/7/2011 οι αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα κατατίθενται από τους εργοδότες ταυτόχρονα και συνολικά με τις ασφαλιστικές εισφορές και το φόρο μισθωτών υπηρεσιών σε τράπεζα και μεταφέρονται και αποδίδονται από αυτή στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών, στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης και το Δημόσιο αντίστοιχα. Για το σκοπό αυτόν, κάθε υπόχρεη επιχείρηση υπογράφει σχετική σύμβαση με τράπεζα που επιλέγει.

 Παράλληλα, Θεσμοθετείται η κάρτα εργασίας που δίνει τη δυνατότητα στο ΣΕΠΕ (επιθεωρητές εργασίας) και στο ΙΚΑ κυρίως να ελέγχουν με ηλεκτρονικό και σύγχρονο τρόπο την ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων, το ωράριο εργασίας κ.λπ. Παρέχεται ουσιαστικό κίνητρο στις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους για την εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου με μείωση των εισφορών κατά 10% από 1/7/2011.

3. ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: ο νόμος για τις επικουρικές συντάξεις θα κατατεθεί το Σεπτέμβριο και η εφαρμογή του θα γίνει από 1/1/2012. Οι μειώσεις που θα επέλθουν στις επικουρικές συντάξεις -μετά και τις αναλογιστικές μελέτες που έχουν ξεκινήσει- θα ολοκληρωθούν το 2015. Εκτιμάται από το υπουργείο Εργασίας ότι η μείωση θα είναι της τάξης του 5% - 6%. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο μνημόνιο, ορίζεται ότι οι όποιες «προσαρμογές» χρειαστούν στις παραμέτρους του κύριου ασφαλιστικού συστήματος, καθώς και η «μεταρρύθμιση» των επικουρικών ταμείων και των ταμείων πρόνοιας, θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος Ιουνίου 2011, ύστερα από διαβούλευση με την τρόικα. Τα επικουρικά ταμεία -τα οποία αυτήν τη στιγμή καλύπτουν περίπου 800.000 συνταξιούχους- θα πρέπει ν' «αναπροσαρμόσουν» τις παροχές τους με βάση την οικονομική τους βιωσιμότητα. Αυτό σημαίνει ότι όσα ταμεία κριθούν μη οικονομικά «βιώσιμα» θα πρέπει να περικόψουν τις επικουρικές συντάξεις.

4. ΒΑΡΕΑ - ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ: από την 1η Ιουλίου θα ισχύσει η νέα λίστα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων (ΒΑΕ). Η νέα 11μελής επιτροπή που συστήθηκε από το υπουργείο Εργασίας με τη συμμετοχή του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας θα πρέπει να γνωμοδοτήσει έως τον Ιούνιο για την υπαγωγή ή εξαίρεση εργασιών, ειδικοτήτων ή χώρων εργασίας στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Στη συνέχεια θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουλίου η νέα λίστα, περιλαμβάνοντας τουλάχιστον 250.000 λιγότερους εργαζομένους σύμφωνα με την οδηγία του επικαιροποιημένου μνημονίου που ορίζει ότι δε θα μπορεί να είναι στη λίστα πάνω από το 10% του εργατικού δυναμικού (έναντι 30% σήμερα). Πάντως διευκρινίζεται ότι όσοι απασχολούνται σε επαγγέλματα που θα εξαιρεθούν θα εξακολουθήσουν να υπάγονται στα βαρέα και ανθυγιεινά εφόσον συμπληρώνουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης μέχρι τις 31/12/2015 (δε θίγονται όσοι έχουν συμπληρώσει τις ελάχιστες προϋποθέσεις, δηλαδή 4.500 ένσημα εκ των οποίων τα 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά).

5. ΚΑΛΥΨΗ ΑΝΕΡΓΩΝ και άλλων ευπαθών ομάδων για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Καλύπτονται για ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη για το 2011 οι άνεργοι καθώς και οι εργαζόμενοι που συμπλήρωσαν, το 2010, 50 τουλάχιστον ένσημα.

6. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΑΠΟΛΥΣΗ ΛΟΓΩ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ: διευρύνεται ο χρόνος προστασίας από 12 σε 18 μήνες από τον τοκετό για τις μητέρες, έτσι ώστε να μην απολύονται μετά την εξάμηνη άδεια που λαμβάνουν. Παράλληλα, προβλέπεται η ασφαλιστική κάλυψη για παροχές υγείας και για την περίοδο των 6 μηνών της ειδικής άδειας μητρότητας.

7. ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ: προβλέπεται η ίδια δυνατότητα συνταξιοδότησης και για τους άνδρες με 25ετία, εναλλακτικά με τη γυναίκα, όταν είναι γονείς ανάπηρων παιδιών. Αυστηροποιούνται, όμως, οι προϋποθέσεις και για τους δύο, έτσι ώστε να μην καταστρατηγείται το ισχύον καθεστώς και να εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση που εργάζονται και οι δύο γονείς και υπό την πρόσθετη προϋπόθεση ότι το παιδί είναι ανίκανο για κάθε εργασία.

8. ΣΥΝΤΑΞΗ ΔΙΑΖΕΥΓΜΕΝΩΝ: βελτιώνονται οι διατάξεις για τη σύνταξη των διαζευγμένων, έτσι ώστε το ποσό της σύνταξης για το/η διαζευγμένο/η να είναι ανάλογο και με τα χρόνια της συμβίωσης με τον/την πρώην σύζυγο.

9. ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗ: προβλέπεται η υποχρέωση των ταμείων κύριας ασφάλισης και του Δημοσίου να καταβάλουν προσωρινή σύνταξη, 80% τουλάχιστον αυτής που προκύπτει από τα στοιχεία του ασφαλισμένου. Η προσωρινή σύνταξη καταβάλλεται σε 1,5 μήνα το αργότερο, εφόσον ο εργαζόμενος έχει ασφαλιστεί σε ένα ταμείο και σε 2,5 μήνες το αργότερο, εφόσον υπάρχει διαδοχική ασφάλιση. Προϋπόθεση για την καταβολή της προσωρινής σύνταξης είναι να μην υπάρχει από το ταμείο ή το Δημόσιο η δυνατότητα έκδοσης οριστικής απόφασης σε 3 μήνες για ασφαλισμένο σε ένα ταμείο και σε 6 μήνες για ασφαλισμένο σε 2 ή περισσότερα ταμεία.

10. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ: η αναγνώριση πλασματικού χρόνου γίνεται με τις ίδιες προϋποθέσεις και από τον άνδρα και από τη γυναίκα, αλλά με καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών (20% επί του 25πλάσιου ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη για κύρια σύνταξη και 6% για επικουρική). Δηλαδή, περίπου 1.500 έως 1.800 ευρώ για κάθε χρόνο εξαγοράς. Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη, στους ασφαλισμένους των φορέων κύριας και επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, πλην ΟΓΑ, καθώς και του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ) αναγνωρίζεται πλασματικός χρόνος για κάθε παιδί, ο οποίος ανέρχεται σε 1 έτος ή 300 ημέρες ασφάλισης για το πρώτο παιδί και σε 2 έτη ή 600 ημέρες ασφάλισης για κάθε επόμενο παιδί και μέχρι το τρίτο.

Ο χρόνος που αναγνωρίζεται λαμβάνεται υπόψη τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, υπό την προϋπόθεση ότι οι ασφαλισμένοι έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 3.600 ημέρες ή 12 έτη ασφάλισης.

Η αναγνώριση του ανωτέρω πλασματικού χρόνου γίνεται κατόπιν αίτησης των ενδιαφερομένων και την καταβολή, για κάθε μήνα, ποσού εξαγοράς υπολογιζόμενου με ποσοστό 20% για τους φορείς κύριας ασφάλισης και 6% για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης, επί του 25πλάσιου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης. Οι ασφαλιστικές εισφορές για την αναγνώριση αυτήν καταβάλλονται είτε εφάπαξ, εντός τριμήνου από την κοινοποίηση της απόφασης, οπότε παρέχεται έκπτωση 15%, είτε σε μηνιαίες δόσεις, ο αριθμός των οποίων είναι ίσος με τους αναγνωριζόμενους μήνες.

11. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ: διευκρινίζεται ότι η αναγνώριση των νέων πλασματικών χρόνων που θεσμοθετήθηκαν με τον ασφαλιστικό νόμο 3863/2010 αφορά μόνον όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1/1/2011 και μετά και ειδικότερα για όσους από το νέο νόμο αυτόν προβλέπεται η αλλαγή στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (αύξηση ορίου ηλικίας ή αύξηση ετών ασφάλισης). Σε άλλα άρθρα προβλέπεται η δυνατότητα για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων αναγνώρισης πλασματικών χρόνων, χωρίς να καταργείται το πλαφόν των 7 ετών που προβλέπεται από το νόμο 3863/2010.

12. ΕΝΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ για συντάξεις επιζώντων και για απασχόληση συνταξιούχων. Οι διατάξεις για τις συντάξεις χηρείας, αλλά και οι περιορισμοί για την απασχόληση των συνταξιούχων γήρατος και αναπηρίας, καθίστανται ενιαία σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.

13. ΕΝΑΡΞΗ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΟΦΕΙΛΕΤΗ: αυξάνεται το ποσό που μπορεί να ρυθμίσει ένας ασφαλισμένος από τις 20 έως 30 κατώτερες συντάξεις προκειμένου να πάρει σύνταξη από το ταμείο του.

14. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΟ ΤΠΔΥ (ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ) των εργαζομένων με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ). Οι εργαζόμενοι με σύμβαση ΙΔΑΧ στο Δημόσιο ασφαλίζονται από 1/7/2011 στο ΤΠΔΥ και θεμελιώνουν δικαίωμα λήψης εφάπαξ βοηθήματος με παράλληλη διευθέτηση της χορηγούμενης από τις υπηρεσίες αποζημίωσης που χορηγείται αναλογικά για τα χρόνια που έχουν συμπληρώσει στο συγκεκριμένο καθεστώς.

15. ΕΡΓΟΣΗΜΟ: τον Ιούνιο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή η διάταξη του Ν. 3863/10 με την οποία η ασφάλιση του απασχολούμενου οικιακού προσωπικού θα γίνεται με το ειδικό εργόσημο, με την ειδική πολύπτυχη επιταγή συγκεκριμένης χρηματικής αξίας. Στο ποσό του εργόσημου θα περιλαμβάνεται το ποσό της αμοιβής του εργαζομένου και το ποσό της εισφοράς εργοδότη και ασφαλισμένου. Ο απασχολούμενος θα παραλαμβάνει από τον εργοδότη στον οποίο απασχολήθηκε το εργόσημο (μορφή επιταγής) και θα το εξοφλεί σε οποιαδήποτε τράπεζα έχει συνάψει σύμβαση με τον οικείο ασφαλιστικό οργανισμό, εν προκειμένω με το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Στη συνέχεια, το πιστωτικό ίδρυμα θα αποδίδει τις εισφορές στο ΙΚΑ και θα καταχωρείται η ασφάλιση στον εργαζόμενο.